Leukemie wordt vaak behandeld door middel van stamceltransplantatie. Bij een kwart van de patiënten die een transplantatie hebben ondergaan komt de bloedkanker echter terug. NWO-Spinozalaureaat Els Goulmy ontdekte dat bepaalde eiwitten dit kunnen voorkomen. Inmiddels hebben haar onderzoeksresultaten vanuit het lab hun weg gevonden naar de praktijk. Bij Spinoza te Paard vertelt Els Goulmy over haar onderzoek en de resultaten die dit vandaag de dag oplevert voor patiënten.
Het transplanteren van stamcellen van een gezonde donor naar een patiënt is een reguliere en redelijk succesvolle behandeling van bloedkankerpatiënten. Het stamceltransplantaat bevat onder andere immuuncellen. Nadat de patiënt is behandeld met chemo- en radiotherapie, hebben de immuuncellen van het transplantaat de taak de achtergebleven leukemiecellen in de patiënt te vernietigen. Echter, 25% van de getransplanteerde patiënten krijgt de bloedkanker terug.
In de jaren ‘70 van de vorige eeuw, vond Els Goulmy cruciale ontbrekende spelers in de anti-leukemiereactie na stamceltransplantatie. Zij ontdekte de zogeheten minor transplantatiegroepen bij de mens. Met haar wetenschappelijke groep, bootste zij de reactie van het lichaam op stamceltransplantatie in het laboratorium na en ontrafelde de chemische samenstelling van deze ‘minors’. Nu, 40 jaar later, bespreekt Els Goulmy samen met haar voormalige postdoc Tuna Mutis hoe het terugkeren van bloedkanker na stamceltransplantatie middels vaccinatie met eiwitstukjes van ‘minors’ voorkomen kan worden.
Wetenschap, wat is het eigenlijk?
Het verschijnt in allerlei soorten en maten, is interessant en er valt veel van te leren. Om een beeld te krijgen van de verschillende soorten wetenschap, organiseren NWO, Paard van Troje en TekTok elke derde dinsdag van de maand Spinoza te Paard. Tijdens de avonden delen NWO-Spinozalaureaten hun kennis met de zaal. Topwetenschappers op elk gebied komen naar het Haagse poppodium Paard van Troje. Van alfa tot bèta, van medisch tot technisch. Het publiek speelt een belangrijke rol, want voor discussie en prangende vragen is alle ruimte.
